Kemik erimesi günümüzde görülen kemik hastalıkları içinde ilk sırada yer almaktadır. Yaşam süresinin artması nedeniyle kemik erimesi ve buna bağlı oluşan kırık ve çatlaklar da artmaktadır.

Halk dilinde Kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz, kemik yapısı içersin deki kalsiyum eksikliğine bağlı olarak kemiğin kırılma olasılığını artıran bir hastalıktır. Osteoporoza neden olduğu kırık oluşumunun en sık görüldüğü kemikler ise el bilekleri, omurga ve kalçada bulunan kemiklerdir. Kemik erimesinin görülme sıklığı yaşla birlikte artar, aynı zamanda kadınlarda görülme olasılığı erkeklere oranla daha yüksektir.

Kemik Erimesi Nedenleri Nelerdir?

Kemik erimesi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bu etkenler vücuttaki bütün kemiklerin mineral yoğunluğunun azalmasına neden olurlar. Bu tür etkilere karşı genç yaşlardan itibaren önlem alınması ve kemik yoğunluğunun arttırılması gerekir.

- Hormonal Nedenler

Kanda bulunan prolaktin, kortizol, paratiroid hormonlarının yüksekliği kemik erimesine sebep olan hormonal nedenler arasındadır. Ayrıca kadınlarda menopoz döneminde östrojen hormonunun azlığı da kemik erimesine neden olabilir. Erkeklerde bu etkiyi testosteron hormonu azlığı yapmaktadır.

- Mide Bağırsak Sistemi Hastalıkları

Mide bağırsak sistemi hastalıkları kemik erimesinden korunmak için çok önemli olan kalsiyum kayıplarına neden olur. Kalsiyumun depolanmasına engel olduğu için bu hastalıkların mutlaka tedavi edilmesi gerekir.

- Kan Hastalıkları

Kan hastalıkları da kemik erimesi nedenleri arasındadır. Kemikler kan yapımında rol oynayan kemik iliği gibi etkenlerin korunmasında ve üretiminde etkili olurlar. Kandaki plazma hücrelerinden salgılanan bazı maddeler nedeniyle kan hastalığı olanlarda hareketle artan kemik ağrısı ve kemik kırıkları meydana gelebilir.

- Romatizmal Hastalıklar

Romatizmal hastalıklar da kemik erimesine neden olabilir. Eklemleri ve kemikleri etkileyen bu rahatsızlıkların tedavisi ihmal edilmemelidir.

- Hareketsizlik

Hareketsizlik en fazla rastlanan kemik erimesi nedenidir. Düzenli yapılan egzersizler, aktiviteler kemik yapımında etkili olan hücrelerin uyarılmasını sağlar. Bu egzersizle çalıştırılan kasların desteği ile olur.

- Aşırı Egzersiz

Hareketsizlik gibi aşırı egzersiz yapılması da kemik erimesine, kemik kırıklarına neden olabilir. Kişilerin doktora danışarak en uygun egzersiz programı ile kemik erimesine karşı önlem alması gerekir.

- D Vitamini ve Kalsiyum Eksikliği

D vitamini ve kalsiyum eksikliği kemik erimesinin en yaygın nedenidir. Bu yüzden beslenmede D vitamini ve kalsiyum içeren besinlere ağırlık verilmelidir. Gerekirse bunlar doktor kontrolünde dışarıdan takviye olarak alınmalıdır. Kalsiyum eksikliği kemiklerdeki kırılganlığı arttıran önemli bir etkendir. D vitamini ise vücuttaki kalsiyumun etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar.

- Ailesel Yatkınlık

Ailesel yatkınlık kemik erimesine neden olabilir. Kemiklerin yapısının büyük çoğunluğu genetik etkenlerle belirlenir. Ailesinde kemik erimesi öyküsü olan kişiler yaşamları boyunca kemik sağlığına özen göstermeli, her türlü önlemi almalıdır.

- Gebeliğe Bağlı Geçici Osteoporoz

Gebeliğe bağlı geçici osteoporoz yani kemik erimesi için bir tedavi uygulanmasına gerek yoktur. Gebeliğe bağlı gelişen bu sorun doğumdan sonra yaklaşık altı ay içinde etkisini kaybeder. Bu aşamada gerekirse düzenli egzersiz yapılması, sigara ve alkolden uzak durulması, beslenmede D vitamini ve kalsiyum alınması gibi önlemler alınabilir.

Kemik Erimesi Belirtileri Nelerdir?

Kemik erimesi kişileri otuzlu yaşlardan itibaren etkilemeye başlar. Ancak bu hastalığın seyri oldukça yavaştır. Kemik mineral yoğunluğu belli oranda azalmadıkça fazla belirti vermeyebilir. Kemik erimesi belirtileri genellikle hastalığın iyice ilerlediği yani kemik yoğunluğunun azaldığı ileri yaşlarda ortaya çıkabilir. Başlangıçta sırt ve bel ağrısı, boy kısalması, omurgadaki çökme kırıkları, sırtta kamburlaşma ortaya çıkabilir. Kaburga, el bilekleri, kalça kemiklerinde kırık gelişebilir.

- Sırt, Bel ve Boyunda Ağrı

Kemik erimesi vücuttaki her kemiği etkileyebilir. Ancak vücudun yükünü taşıyan bazı bölgelerde daha etkili olur. Bu bölgeler genellikle sırt, bel, boyun, omurga gibi alanlardır. Hastalarda kemik mineral yoğunluğu azaldıkça, kemik kalitesi düştükçe sırt, bel ve boyunda ağrı meydana gelebilir. Bu ağrının nedeni bölgelerde oluşan ufak kırıklar olabilir.

- Kambur Vücut Duruşu

Kemik erimesinin etkisi arttıkça hastalarda kambur vücut duruşu ortaya çıkabilir. Omurganın etkilendiği durumlarda hastalarda sırtta kamburluk, boyda kısalma gibi etkiler oluşmaya başlar.

- Kemik Kırıkları

Kemiklerdeki mineral yoğunluğunun azalmaya başlamasıyla kemikler daha kırılgan bir yapıya sahip olurlar. En küçük bir darbe ile düşme sonucunda kemik kırıkları ile karşılaşılabilir. Yaşlılarda böyle düşme sonucu olan kalça kırıkları gibi sorunların tedavisi de oldukça güç olur.

- Ağrılara Bağlı Hareketsizlik

Kemik erimesi genellikle hastalarda ağrıya neden olmaz. Ancak hastalığın ilerlemiş olması nedeniyle kemiklerde meydana gelen küçük kırıklar şekil bozukluklarına yol açar. Bu durumda hastalarda kemik ağrısı ortaya çıkabilir. Dolayısıyla hastalarda ağrılara bağlı hareketsizlik eğilimi meydana gelir. Eğer kemik ağrısından dolayı hareket etmekten kaçınıyorsanız mutlaka bir fizik tedavi uzmanına muayene olmalısınız.

Kemik Erimesi Nasıl Önlenir?

Kemik erimesinden korunma anne karnından itibaren yaşam boyunca uygulanması gereken bazı yaklaşımları içermektedir. Kemik kütlesinin maksimum düzeye çıkarılması ve bunun devamını sağlamak için bireylerde beslenmenin düzenlenmesi, risk faktörlerinden korunması ve fiziksel aktivite egzersiz yapılması önemlidir. Menopoz dönemiyle birlikte hızlanan, yaşın ilerlemesiyle orantılı şekilde devam eden kemik kaybının azaltılması amacıyla korunma tedbirlerinin yanında ilaç tedavisinin de uygulanması gerekebilir. Kişilerin düzenli şekilde kemik mineral yoğunluğu ölçümü yaptırması ve gerekirse tedaviye de başlaması gerekmektedir.

- Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kemik erimesini önleyebilmek için yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması gerekir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, sorumluluk üstlenme bu konuda başarılı olmayı sağlayacaktır. Kişilerin düzenli şekilde hareket etmesi, kalsiyum ve D vitamini alması gerekir.

- Kalsiyum ve D Vitamini Desteği

Kalsiyum ve D vitamini desteği kemik erimesinden korunmanın önemli bir aşamasıdır. Bu etken aynı zamanda hastalığın tedavi aşamasında da faydalı etkiler yapar. Kalsiyum özellikle vücudun kemik kütlesi yapımında ihtiyaç duyduğu bir mineraldir. Kemiğin yapı taşı kalsiyum denilebilir. Fosfat gibi bazı minerallerle birlikte kemiğin direncinin ve sağlamlığından sorumludur. Yetişkinlerde günlük kalsiyum alımı 1.200 mg, yaşlılarda da günlük 1.500 mgr olarak önerilir. Kalsiyum alımında üst limit ise 2.500 mgr olarak gösterilmektedir. Kalsiyum alımının en önemli yan etkisi kabızlık yaşanmasıdır. Kemik erimesi bakımından risk taşımayan kişilerde doğal yoldan kalsiyum alımı önerilir. Günlük olarak bir dilim sert peynir tüketilmesi bile temel ihtiyacın üçte birlik kısmını karşılayabilir.

Vücut kalsiyum alımında yeteri kadar D vitaminine de gereksinim duymaktadır. Süt ve süt ürünleri hem kalsiyum kaynağı hem de D vitamini kaynağıdır. D vitamini vücuttaki kalsiyum ve fosfor metabolizmasının düzenlenmesinde, kemik yapımı ve kemik sağlamlığını destekleyen bir vitamindir.

Güneşin yardımıyla vücut D vitaminini kendisi yapmaktadır. Ancak yaş ilerledikçe cildin D vitamini sentezleme yeteneği de azalmaya başlar. Kış aylarında da güneş ışınları bu konuda yetersiz kalır. Bu nedenle D vitamini üretiminin arttırılması için kişinin açık havada bulunmaya daha fazla ihtiyacı olur. Yeterince D vitamini almak bağırsaklardaki kalsiyum emiliminin artmasına, böbreklerden atılan kalsiyumun azalmasına neden olur.

Solaryuma girmek güneşin etkilerinin yerine geçmez. Beslenmede D vitamini içeren besinlere yer verilmelidir. Uskumru, ciğer, ton balığı, somon, yumurta, mantar, peynir, tereyağı gibi besinler iyi bir D vitamini kaynağıdır. Haftada 1-2 defa balık tüketmek, temiz havada dolaşmak bu açıdan oldukça faydalı olacaktır. Bunun yanında K vitamini desteği alarak kemiklerinizin gelişmesine ve kırılma riskinin azaltılmasına yardımcı olabilirsiniz.

- Egzersiz

Egzersiz yapılması yani vücutsal aktivitenin kemik metabolizması üzerine olumlu etkileri vardır. Az hareket etmek her yaşta kemik kütlesini azaltan bir etkendir. Çünkü hareket yapılırken bölgedeki kaslar kemikleri uyarır. Kemik metabolizması aktifleşir, kemi özü yeniden yapılandırılmaya başlar. Vücudun hareketli olması kasları ve eklemleri de güçlendirir. Egzersize başlamak için en iyi dönem çocukluk ve ergenlik sürecidir. Ortalama 35 yaşına kadar kemik yapının güçlenmesi devam ettiğinden bu sürece kadar düzenli egzersiz programı ile sağlıklı bir kemik yapısına sahip olmak mümkündür. Ayrıca bu dönemden başlayarak düzenli egzersiz yapılması kas yapısını ve dayanıklılığı arttıracaktır.

Kemik erimesini önlemek için bisiklet ve yürüyüş yapmak, merdiven çıkmak, dayanıklılığı arttıran idmanlar yapmak, yüzmek, dans etmek, kas yapılandıran çalışmalar, voleybol gibi sportif aktiviteler faydalıdır. Bu aktiviteler vücudun denge duyusunun çalışmasını sağlar, düşme ve kemik kırılma riskini de azaltır. Egzersizlere yavaş başlamak, ilerleyen süreçte hızı arttırmak uygun olacaktır.

Kemik erimesi sakatlanmalara yol açar mı?

Kemik erimesi ileri yaşlarda daha etkili olduğundan hastalarda düşme riskini de arttırmaktadır. Kemiklerin kırılganlık özelliği arttığı için düşme sonucunda hastaların sakat kalma olasılığı da yükselmektedir.

Kemik erimesi olan hastalar engelli raporu alabilir mi?

Kemik erimesi için engelli raporu alınabilmesi için hastalığın ileri derecede olması gerekir. Hastalarda kemiklerde şekil bozukluğuna, spontane kırıklara neden olan kemik erimesi için %50 engelli raporu alınabilir. Ayrıca kemik erimesi için uygulanan tıbbi tedaviye yanıt vermeyen hastalarda da %50 oranında engelli raporu alınması mümkündür.

Kemik erimesi hangi tahlillerle belli olur?

Kemik erimesine dair testler gelişen tanı teknolojisi sayesinde çeşitlenmiş durumdadır. Eskiden tek başına kullanılan kemik yoğunluk ölçümü testinin yanında günümüzde kemik yapım – yıkım ajanlarına dair testler de uygulanmaktadır. Basit kan ve idrar testleri yapılması ile bu ajanların sayısı kolayca tespit edilebilmektedir. Bu, kemik yoğunluğunu azaltan unsurların teşhisinde oldukça önemlidir. Kemik yapım ajanlarına kanda; yıkım ajanlarına ise idrarda bakılır. Sırasıyla: Kemik yoğunluk testi, Tam kan sayımı, İdrar testi yapılmaktadır. Tanı aşamasında uygulanan testlerde dikkat edilmesi gereken en temel unsur ise kalibrasyonun ırksal özelliklere göre yapılmasıdır. Ülkemizdeki ortalama kemik yoğunluğu diğer birçok ülkeden oldukça farklıdır.

Kemik erimesi kaç yaşında başlar?

Kemik erimesinin ortaya çıkmasına sebep olan faktörlerin birçoğu kırklı ve ellili yaşlardan sonra ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak kemik erimesinin risk grubunu da elli yaş ve sonrası şeklinde oluşturmak mümkündür. Ancak birçok risk faktörünün genç yaşlarda da görülmesi mümkündür. Romatizma ve bağırsak hastalıkları bu faktörlerden bazılarıdır. Günümüzde hareketsiz yaşamın da etkisiyle kemik erimesi vakalarının yaşlarında azalma görülmektedir.

Kemik erimesi kadınlarda neden çok görülür?

Kemik erimesini ortaya çıkaran faktörlerin bir kısmı kadınları daha çok etkilemektedir. Ayrıca sadece kadınlarda ortaya çıkabilecek risk faktörleri de bulunmaktadır. Cinsiyete bağlı bu sebepler de kadın – erkek arasındaki kemik erimesi dağılımını etkilemektedir. Etkilenmenin en büyük sebebi rahim ve rahim hastalıklarıdır. Hormon dengesi üzerinde etkili olan menopoz da kemik erimesi riskini artıran faktörler arasındadır.

Kemik erimesi kilo kaybına neden olur mu?

Kemik erimesine sebep olan faktörlerin bir kısmı sindirim sistemini de ciddi biçimde etkilemektedir. Eğer bu sebeplerden kaynaklanan bir kemik erimesi söz konusu ise zaman içerisinde ideal kilonun çok altında düşülmesi gibi bir sorunla karşılaşılmaktadır. Eğer kemik erimesi başka sebeplerden kaynaklanıyorsa kemikler zayıfladığı ve baskı altında kaldığı için vücut otomatik olarak kilo verme eğilimine girmektedir. Kilo kaybı esasen vücudun kendini koruma mekanizmasıdır.

Kemik erimesi askere engel mi?

Her kemik erimesi hastasının askerlikten muaf olması gibi bir durum söz konusu değildir. Askerlikten muaftır raporu verilmeden önce hastanın mevcut durumu, askerliğin hasta üzerindeki etkisi ve uzun süreli vizyon çalışması yapılmaktadır. Eğer askerlik hizmetinin hastanın sağlık seviyesi üzerinde geçici veya kalıcı etki oluşturacağı düşünülürse rapor verilmektedir. Eğer hasta basit bir tedavi sürecinde ise geçici muafiyet de verilebilmektedir.

Kemik erimesi ilerlerse ne olur?

Kemik erimesi ilerlemeci karaktere sahip bir hastalıktır. Hastalığın ilk belirtileri sürekli sırt, kol ve bacak ağrılarıdır. Zaman içerisinde kemikler kendini yenileyemez hale gelir. Taşıması gereken yük sabit iken kemiklerin zayıflaması kırılma riskini artırır. Hastalık tedavi edilmezse kalça, kol, omuz ve omurga kırıkları ile karşılaşılır. Hareket kabiliyeti büyük oranda azalır ve hasta yatağa bağımlı hale gelebilir.